Kripto Para nedir? Galiba son zamanların en çok sorulan sorularından biri olsa gerek. Çünkü çoğunluk tam olarak kripto para kavramını tam olarak anlamasa da, çoğunluğun çeşitli yatırımlar yaptığı bir araç haline geldi. Kısaca tanımlarsak Kripto Para, blockchain teknolojisine dayanan ve merkezi olmayan dijital bir paradır. Bir nevi sanal para birimi diyebiliriz. Çoğunuz en popüler sürümler olan Bitcoin ve Ethereum’a aşina olabilirsiniz ancak CoinLore’a göre şu an dolaşımda 9000’den fazla farklı kripto para bulunmaktadır.
Sıradan ürün ve hizmet satın almak için kripto para kullanabilirsiniz. Ancak birçok kişi hisse senetleri veya değerli metaller gibi diğer varlıklarda olduğu gibi kripto para birimlerine yatırım yapar. Kripto para birimi yeni ve heyecan verici bir varlık sınıfı olsa da. Her sistemin nasıl işlediğini tam olarak anlamak için yeterli miktarda bir araştırma yapmanız gerekir. Çünkü kripto paranın ne olduğunu kavramadan satın almak sizin için riskli bir durum haline gelebilmektedir.
Kriptoloji Nedir?
Kriptoloji, güvenli ve genellikle gizli bir biçimde depolamayla ilgilenen veri iletişim bilimidir. Yani kısaca şifreleme bilimi de diyebiliriz. Kripto paraların transferi de çeşitli algoritmalar kullanılarak bu şifrelerin çözülmesiyle gerçekleştirilmektedir.
Kripto Paraların Tarihi
Bu sanal paraların hikayesi tek bir kişiyle başlıyor: Criptograf David Chaum. Amerikalı olan David Chaum 1983 yılında eCash adlı kriptografik bir sistem geliştirdi. Ayrıca 12 yıl sonra, ekonomik işlemleri gizli yapmak için kriptografi kullanan ve başka bir sistem olan DigiCash’i geliştirdi. Ancak, “Cripto para birimi” fikri veya terimi ilk kez 1998’te ortaya çıktı. O yıl, Wei Dai, kriptografik bir sistem kullanan ve temel özelliği merkezileştirilmemiş (decentralized) olan yeni bir ödeme yöntemi geliştirmeyi düşünmeye başladı.
On yıldan daha uzun bir süre önce, süper güç Amerika dahil nerdeyse bütün ülkeleri etkileyen ekonomik bir kriz yaşandı. 2008 yılında böylesine büyük bir ekonomik felaketin etkileri pasifti ve madeni paralar gün geçtikçe daha hızlı değer kaybediyordu.
2009 yılında, kimliği belirsiz olan sözde Satashi Nakamoto kod adlı biri, ilk Cripto para birimi olan Bitcoin’i geliştirdi. Peki bunun arkasındaki amaç neydi? Buna uluslararası, merkezileştirilmemiş ve arkasında herhangi bir finans kurumu olmadan kullanılabilecek yeni bir ödeme yöntemi yaratmak diyebilmekteyiz.
Kripto Paraların Güvenliği
Kripto para birimleri genellikle blockchain teknolojisi kullanılarak oluşturulur. Blockchain’e ise kıaaca, güvenli bir şekilde veri paylaşım yolu olarak görülmektedir. Blockchain’i güvenli kılan ise merkezi olmayan bir ağ olmasıdır çünkü tek bir otoriteye bağlı olmayan bir sistem daha güvenilirdir. Blockchain, alım-satım işlemlerin “bloklara” kaydedilme ve zaman damgalı olma şeklini açıklar. Oldukça karmaşık ve teknik bir süreç ancak sonuç olarak. Bilgisayar korsanlarının kurcalaması zor olan Cripto para işlemlerinin dijital bir defteri olarak adlandırılmaktadır.
Ek olarak, alım-satım işlemleri iki faktörlü bir kimlik doğrulama süreci gerektirir. Örneğin, bir işlem başlatmak için kullanıcı adı ve şifre girmeniz istenebilmektedir. Ardından, kişisel cep telefonunuza mesaj yoluyla gönderilen bir kimlik doğrulama kodunu girmeniz gerekebilmektedir. Ne kadar güvenlik önlemleri yerinde olsa da bu, kripto para birimlerinin hacklenemez olduğu anlamına gelmez.
Kripto Para nasıl üretiliyor? Kripto Para madenciliği nedir?
Cripto Para üretimi kodlar tarafından gerçekleştirilmektedir. Çoğu durumda, yeni coinler madencilik olarak bilinen yöntem ile üretilmektedir. Bununla birlikte, Bircoin be Ethereum gibi coinler madencilik yöntemini kullanarak üretilirken, her Cripto para bu yöntemle üretilmez, coinler başka yöntemlerle de üretilebilir.
Tam olarak fiziksel bir madencilikten söz edilmese de kripto para madenciliğine, matematiksel problem çözmeye dayalı doğrulama işlemleri olduğunu söyelebilmekteyiz. Bazı istisnalar hariç, Cripto para birimlerinin üretiminde belli bir sınır vardır.
Kripto Para Yasal Mıdır?
Amerika Birleşik Devletleri’nde yasal olduklarına şüphe yok ancak Çin, kripto para kullanımını esasen yasaklamıştır. Aslında yasal olup olmadıkları ülkeden ülkeye değişiklik göstermektedir. Bazı ülkeler yasaklarken, bazı ülkeler serbest bırakmıştır. Bazı ülkeler ise belirli kısıtlamalar getirmiştir. Çoğu ülkede ise henüz bu konu ile ilgili yasal düzenlemeler gerçekleştirmemiştir ancak üzerinde çalışıyordur. Türkiye’de ise ticaret yasağı getirilmiş olsa da borsa üzerinde işlemler yasal olmaktadır.
Madencilik Yapmak Yasal Mıdır?
Madencilik veya Bitcoin sahibi olma ülkeden ülkeye farklılık gösterse de pek çok ülkede yasaldır. Yasadışı olduğu yerlerin bazı örnekleri; Cezayir, Mısır, Fas, Bolivya, Ekvador, Nepal ve Pakistan gibi ülkelerdir.
Kripto Paralardan Kazancınız Vergilendirilebilir Mi?
Cripto para birimleri alıp satıyorsanız, kâr üzerinden sermaye kazancı vergileri ödeyebilirsiniz. Ayrıca, vergi oranı, ayarlanmış brüt gelirinize ve cripto para birimini en az bir yıl tutup tutmamanıza bağlı olmaktadır.. Bir yıl içinde cripto para alıp sattığınızda, kısa vadeli kazançlar normal gelir olarak vergilendirilmektedir. Bununla birlikte, cripto para biriminizi bir yıl veya daha uzun süre tutarsanız. Uzun vadeli sermaye kazançları ödersiniz. Gelir sınırları ve vergi oranları, başvuru durumunuza bağlı olabilmekte ve bir yıldan diğerine değişebilmektedir.
Kripto Paraların Avantajları Nelerdir?
- Ödeme özgürlüğü bulunmaktadır. Kripto para, üzerinde tek bir kuruluş veya hükümetin kontrolü olmadan bir takas aracı olarak kullanmak için önemli bir finansal araç olarak işe yarayabilir.
- Ödeme kullanıcıların sanal kimliği ile yapılabildiği ve sonuçlandırılabildiği için kimlik bilgilerin hırsızlığı tartışma konusu olmaz.
- Cripto para birimleri karmaşık bir algaritma kullandığından, dijital soygun yapmak için ciddi bir beceri gerekir. Bundan dolayı herhangi bir kişi, kuruluş veya ülke tarafından manipüle edilemez.
- Çoğu cripto para birimi alım-satım işlemi normalde ücretsizdir. Normal bankacılık sistemine göre çok avantajlı olan herhangi bir döviz ücreti ödemeden herkes takas yapılabilmektedir.
- Hiçbir politik gücün etkisinde olmadığı için cripto para kullanımında enflasyon olmaz.
